Раздробны продаж друкаваных СМІ ў Беларусі вядзецца ў асноўным праз сетку кіёскаў прадпрыемстваў сістэмы «Белсаюздрук», якія з'яўляюцца структурнымі падраздзяленнямі Міністэрства інфармацыі Рэспублікі Беларусь.
Распаўсюд прэсы па падпісцы ажыццяўляе «Белпошта», уключаная ў Рэспубліканскі рэестр як манапаліст у сферы паслуг па падпісцы. Займаючы дамінуючае становішча на рынку распаўсюду друкаваных СМІ, дзяржаўныя прадпрыемствы «Белсаюздрук» і «Белпошта» часта адмаўляюцца распаўсюджваць незалежныя друкаваныя выданні, фактычна падвяргаючы іх эканамічнай дыскрымінацыі.
У канцы 2005 – пачатку 2006 гг. гэтыя прадпрыемствы-манапалісты спынілі супрацоўніцтва з шэрагам недзяржаўных выданняў, якія асвятлялі грамадска-палітычныя праблемы, з мэтай абмежаваць іх распаўсюд. У 2008 г. толькі двум з іх – газетам «Народная воля» і «Наша Ніва» – было дазволена вярнуцца ў дзяржаўныя сістэмы распаўсюду. Некаторыя з газет, якія страцілі магчымасці распаўсюду, вымушаныя былі закрыцца («Салідарнасць», «БДГ. Деловая газета» і іншыя).
На сёння ў працэсе вяртання ў дзяржаўную сістэму распаўсюду (падпіску і продаж у шапіках) недзяржаўныя выданні сацыяльна-палітычнай тэматыкі.
У лютым 2017 года рэдактар “Народнай волі” Іосіф Сярэдзіч сустракаўся з Аляксандрам Лукашэнкам. Ён перадаў кіраўніку дзяржавы спіс дзевяці выданняў, якія не маглі трапіць у тую ці іншую дзяржаўную сетку распаўсюду. Лукашэнка абяцаў вырашыць праблемы з распаўсюдам недзяржаўных СМІ.
Тыя, хто звярнуўся ў дзяржаўныя сістэмы распаўсюду, сапраўды атрымалі станоўчыя адказы ўпершыню за шмат год. Так "Газета Слонімская", "Новы Час", Intex-press і "Борисовские новости" вярнуліся ў шапікі на пачатку красавіка 2017 года.
Большасць згаданых выданняў, а таксама "Вольнае Глыбокае" знаходяцца на этапе ўзгаднення для ўключэння ў падпісны каталог "Белпошты" на другое паўгоддзе.
"СНплюс. Свободные новости плюс" у траўні 2017 года былі ўключаныя ў падпісны каталог "Белпошты".
У адпаведнасці са зменамі, унесенымі ў Закон "Аб сродках масавай інфармацыі" ў пачатку 2015 года, быў створаны Дзяржаўны рэестр распаўсюднікаў друкаваных СМІ (артыкул 17), у які павінны быць уключаныя ўсе распаўсюднікі прадукцыі СМІ (за выключэннем рэдакцый СМІ, што распаўсюджваюць уласныя выданні). З 1 ліпеня 2015 года дзейнасць без уключэння ў Дзяржаўны рэестр лічыцца незаконнай.
Мэтай выкарыстання звестак, уключаных у дзяржаўныя рэестры распаўсюднікаў прадукцыі СМІ (у адпаведнасці з Інструкцыяй “Аб некаторых пытаннях дзяржаўнага рэгулявання дзейнасці распаўсюднікаў прадукцыі друкаваных, тэлевізійных і радыёвяшчальных сродкаў масавай інфармацыі”) называюць “улік распаўсюднікаў і ацэнку іх дзейнасці”, што сведчыць пра ўзмацненне дзяржаўнага кантролю за сферай звароту інфармацыі.
Патрабаванне рэгістрацыі ў якасці распаўсюдніка друкаваных СМІ ўтрымлівае ў сабе шэраг пагроз. Практыка вядзення Дзяржаўнага рэестра кнігараспаўсюднікаў паказвае, што Міністэрства інфармацыі можа з самых розных нагодаў адмаўляць у рэгістрацыі. У Рэестр распаўсюднікаў могуць уключацца толькі юрыдычныя асобы і індывідуальныя прадпрымальнікі. Таму існуе пагроза, што людзей, якія распаўсюджваюць друкаваныя выданні на некамерцыйнай аснове, будуць прыцягваць да адказнасці за незаконны распаўсюд прадукцыі СМІ ў адпаведнасці з артыкулам 22.9 Кодэкса аб адміністрацыйных правапарушэннях.
Акрамя таго, пасля ўнясення паправак у артыкул 17 закона “Аб СМІ” Міністэрства інфармацыі атрымала права выносіць пісьмовыя папярэджанні распаўсюднікам прадукцыі СМІ і прымаць рашэнне пра выключэнне іх з Рэестру. Выключэнне з Рэестру (відавочнае абмежаванне права на распаўсюд інфармацыі) ажыццяўляецца ў пазасудовым парадку і на невыразна сфармуляваных падставах.
Распаўсюднік можа быць выключаны з Рэестру як у выпадку вынясення яму Міністэрствам інфармацыі двух і больш пісьмовых папярэджанняў на працягу года, так і ў выпадку аднаразовага распаўсюду інфармацыйных паведамленняў і (альбо) матэрыялаў, забароненых для распаўсюду ў адпаведнасці з артыкулам 38 закона “Аб СМІ” (палажэнні якога сфармуляваныя неканкрэтна). Такім чынам, распаўсюднікаў прадукцыі СМІ фактычна прымушаюць адсочваць кантэнт медыя, што з'яўляецца схаванай формай цэнзуры.
